Igor Leturia, responsable de tecnoloxías da fala do centro Orai NLP Teknologiak, promovido por Elhuyar, foi o profesor convidado deste ano na Cátedra Bieter Eloise Garmendia, impulsada polo Instituto Vasco Etxepare na Boise State University (BSU). Leturia impartiu clases, conferencias específicas e charlas abertas en Boise e Reno entre o 13 e o 25 de setembro para dar a coñecer a situación do eúscaro na era da intelixencia artificial.

Durante a súa estancia en Estados Unidos, Leturia foi relator principal do congreso World Languages International Conference on Cultural Studies organizado pola Boise State University e o Centro de Estudos Vascos da Universidade de Nevada (Reno). Ademais, impartiu clases e conferencias no Departamento de Linguas do Mundo da Boise State University e na Facultade de Informática, no Museo Vasco de Boise e no Centro de Estudos Vascos da Universidade de Nevada (Reno).

Coa estancia organizada este ano a través da Cátedra Eloise Garmendia Bieter, «quíxose traer o día a día e o coñecemento académico de Euskal Herria ás universidades de Boise e Reno e á comunidade vasca. Eu conteilles o que facemos no campo das tecnoloxías lingüísticas e da fala. Traballan moito a cultura vasca, a historia, o eúscaro, etc.; pero este ano os organizadores querían demostrar á comunidade que tamén se traballa a tecnoloxía punta para o eúscaro e en Euskal Herria».

Así, Leturia mostrou desde diferentes perspectivas o lugar que ocupa o eúscaro no campo da intelixencia artificial que vivimos na actualidade. Por unha banda, deu a coñecer Elia (tradutor automático neuronal de Elhuyar), Aditu (reconocedor da fala de Elhuyar) e o sistema TTS de Elhuyar (síntese da fala), que utilizan a tecnoloxía de Orai. Doutra banda, explicou que estratexias e tecnoloxías desenvolvéronse nas tecnoloxías lingüísticas en eúscaro até chegar a estes sistemas. Ademais, puxo de manifesto as estratexias que utilizan as linguas de escasos recursos para desenvolver tecnoloxías lingüísticas e da fala actuais baseadas en grandes masas de datos. Na Facultade de Informática da Universidade de Boise, por exemplo, «quíxenlles explicar o diferente que é, os problemas que xorden e as estratexias que se utilizan para investigar e conseguir tecnoloxías lingüísticas con linguas de escasos recursos que non son do tamaño do inglés», di Leturia.

Leturia móstrase satisfeito coa súa acollida na diáspora: «Para min, persoalmente, foi unha oportunidade moi bonita. Esta estancia supuxo un gran reto; a necesidade de preparar clases e conferencias para un público moi diferente supón un reto, tanto académico como profesional, porque implica aclarar e organizar ideas e prepararse para a divulgación e a educación. Tamén coñecín a moitos profesores e investigadores que se dedican ás tecnoloxías lingüísticas na universidade de aquí, o que pode axudar a fomentar futuras colaboracións. E, sobre todo, tiven a oportunidade de descubrir e coñecer de primeira man a diáspora vasca e as comunidades vascas de Boise e outros lugares de Estados Unidos. É realmente fascinante».

Orai NLP Teknologiak

Orai é un centro de intelixencia artificial especializado en investigación punteira e solucións tecnolóxicas intelixentes en procesamiento de linguaxe natural (NLP). Ten varios casos de éxito avalados polos seus máis de 20 anos de experiencia. Proba diso é que, durante todos estes anos, os membros do grupo publicaron máis de cen artigos científicos e foron pioneiros nos estudos que se levaron a cabo en Euskal Herria en materia de procesamiento da linguaxe natural. O equipo está formado por 8 investigadores doutores.

Cátedra Eloise Garmendia Bieter

Para reforzar o recoñecemento e a visibilidade dos estudos vascos e de eúscaro, o Instituto Vasco Etxepare impulsa cátedras de estudos vascos en prestixiosas universidades internacionais. A cátedra Eloise Garmendia Bieter púxose en marcha en 2015 co obxectivo de impulsar o ensino e investigación de temas relacionados co eúscaro e a cultura vasca, polo compromiso que a propia Garmendia tivo coa cultura vasca e o papel que desempeñou na comunidade vasca de Estados Unidos.